سلا و (ئایا ده‌زانی؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
:
ئایه‌ ده‌زانى گورگ تاكه‌ گیانداره‌ كه‌ جنۆكه‌ ده‌خوات؟
·ئایه‌ ده‌زانى گورگ تاكه‌ گیانداره‌ كه‌وا جنۆكه‌ لێى ده‌ترسێ؟
·ئایه‌ ده‌زانى گورگ بۆنى خوێنى ئاده‌میزاد له‌ دورى چه‌ند میلێك ده‌كات له‌بیابان ,وه‌ئه‌گه‌ر ئاده‌میزاد زامدار بوو خوێنى لێهات له‌ بیابان ده‌بێته‌ نێچیرى گورگ و رزگار بونى ئه‌سته‌مه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى ده‌توانى ئه‌ستێره‌كان ببینى له‌ رۆژدا سه‌یرى قولاى بیرێك بكه‌ له‌ رۆناكى رۆژدا ئه‌وا ده‌بینى كه‌وا چۆن ئه‌ستێره‌كان ده‌دره‌وشێته‌وه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى دوورى نێوان خۆرو زه‌وى به‌قه‌د (385)جار دوری ‌نێوان زه‌وى و مانگه‌ .
·ئایه‌ ده‌زانى بوتلێكى شیر نزیكه‌ى سێ به‌شی ڤیتامین (B) له‌ ده‌ست ده‌دات ئه‌گه‌ر بێتو بۆ ماوه‌ى دوو كاتژمێر بخریته‌ به‌ر تیشكى خۆر؟
·ئایه‌ ده‌زانى خۆر گیران له‌ 7خوله‌ك و8 چركه‌ تێناپه‌رێ ئه‌مه‌ش به‌هۆى ئه‌م خیرایه‌ى كه‌ زه‌وى هه‌یه‌تى له‌ سورانه‌وه‌ی به‌ده‌ورى خۆردا.
·ئایه‌ ده‌زانى ڤیتامین (i)كه‌ له‌ رۆنى ماسى ورۆنى جگه‌رى نه‌هه‌نگ و سپێنه‌ى هێلكه‌ وكه‌ره‌ وسه‌وزه‌ په‌لك درێژه‌ زه‌رده‌كان وگێزه‌ردا زۆره‌ پێویسته‌ بۆ گه‌شه‌ى مناڵ,كه‌مى ده‌بێته‌ به‌ربه‌ستى گه‌شه‌بون , هه‌روه‌ها زێده‌ رۆى له‌ خواردنى ده‌بێته‌ هۆى پاله‌په‌ستۆیه‌كى زۆر بۆ سه‌ر ده‌ماغ و سه‌رسوران ژانه‌سه‌ر و قژهه‌ڵوه‌رین و ده‌بێته‌ هۆى قلێشانى پێست و ده‌بێته‌ هۆى ئازارى جومگه‌كان.
·ئایه‌ ده‌زانى میوه‌ جاته‌كان به‌تایبه‌تى ترشه‌كان وته‌ماته‌ به‌شێكى زۆر له‌ فیتامین (ج)یان تیایه‌ وه‌ چاكترینی ئه‌م جۆره‌ میوه‌ جاتانه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ نوێى به‌كاربهێنرێت.له‌به‌ر ئه‌وه‌ى چه‌ند تازه‌ بێ فیتامینه‌كه‌ى زیاتره‌.
·ئایه‌ ده‌زانى به‌هره‌دار ئه‌و كه‌سه‌یه‌ رێژه‌ى ژیرى ده‌گاته‌( 130)بله‌,وه‌له‌ سه‌دا( 95 )ى خه‌لك رێژه‌ى ژیریان له‌ نێوان 70-130 پله‌یه‌, به‌لام رێژه‌ى ژیرى بێ به‌ هره‌كان له‌ نێوان 50-70 یه‌ ,به‌لام ,رێژه‌ى ژیری گێله‌كان له‌نێوان 20_50پله‌یه‌ له‌ كۆتایشا شێته‌كان ئه‌وانه‌ى كه‌ رێژه‌ى ژیریان له‌ 20پله‌ كه‌متره‌.
·ئایه‌ ده‌زانى چه‌ورى له‌ خواردن ده‌بێته‌ هۆى دروست بوونى به‌ردى (زراو)هۆكه‌ شى بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ریته‌وه‌ ئه‌م چه‌وریه‌ رێژه‌ى كۆ لسترۆل زیاد ده‌كات , وه‌ مانه‌وه‌ى ئه‌م به‌ردانه‌ش بۆ ماوه‌ى زۆر له‌ زراو,مه‌ترسیداره‌ مه‌ترسی توشبونى شێرپه‌نجه‌ى هه‌یه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى قه‌باره‌ى دڵ له‌ كه‌سێكه‌وه‌ بۆ كه‌ سێكى تر جیاوه‌زه‌ هه‌روه‌ها دوریه‌كانیشى ,به‌ لام كێشه‌ ئاسایه‌كه‌ى بۆ پیاوان 325 غرامه‌ وه‌كێشه‌ ئاساییه‌كه‌ى بۆ ئافرتانیش 245غرامه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى ترپه‌كانى دڵ ده‌گاته‌ 72ترپه‌ له‌ خوله‌كێكدا و له‌ كاتژمێرێكدا ترپه‌كان ده‌گاته‌ 4320ترپه‌ وكۆى هه‌موو ترپه‌كانیش ده‌گاته‌ 37843200ترپه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى نه‌هه‌نگه‌ شینه‌كان ده‌توانن قسه‌ له‌ گه‌ڵ یه‌كتر بكه‌ن به‌هۆى گۆرانیه‌كانیانه‌وه‌ له‌ دورى 850كیلۆ مه‌تره‌وه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى ئاو نزیكه‌ى 90%كێشى له‌شه‌؟
·ئایه‌ ده‌زانى هه‌ندێك حاله‌تى رۆماتیزم (رۆماتیزمى جومگه‌كان)چاره‌سه‌ر ده‌كرێت به‌ به‌كارهێنانى به‌فر وه‌ سه‌ركه‌وتنى گه‌وره‌ى به‌ده‌ست هێناوه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى مناڵی ئاسایى له‌ ته‌مه‌نى شه‌ش هه‌فته‌یدا سه‌رنج ده‌داته‌ سه‌ر شته‌ جوڵاوه‌كان وهه‌ر له‌و ته‌مه‌نشدا له‌گه‌ڵ ده‌نگه‌ له‌ ناكاویه‌كاندا راده‌چڵه‌كێ واته‌ هه‌ست به‌ ده‌نگه‌كانیش ده‌كات.
·ئایه‌ ده‌زانى زۆر خواردنه‌وه‌ى چاى و قاوه‌ ده‌بێته‌ هۆى زیاد بونى ترشه‌ لۆكه‌ له‌ خوێنا وه‌ ده‌بێته‌ هۆى زیادبونى رێژه‌ى كۆلسترۆل له‌ خوێن وه‌ هۆكارى سه‌ره‌كى ره‌قبونى خوێنبه‌ره‌كان.
·ئایه‌ ده‌زانى جگه‌ر گه‌وره‌ترین ئه‌ندامى ماسولكه‌ىیه‌ له‌ ئه‌ندامه‌كانى ناو هه‌ناوى مرۆڤ به‌ شێوه‌یه‌ك كێشه‌كه‌ى نزیكه‌ى یه‌ك كیلۆ گرام و سێ یا چوار پێنج یه‌كى كیلۆ گرامه‌.
·ئایه‌ ده‌زانى ئه‌و پیاوانه‌ى كه‌وا ته‌مه‌نى 30سال یا40سالیان بریوه‌ زیاتر توشى (قرێه‌ )ده‌بن له‌وانى تر.
·ئایه‌ ده‌زانى كورته‌ بالاترین پیاو له‌ جیهاندا (جول)ى هندىیه‌ كه‌ درێژیه‌كه‌ى له‌ (62)سنتمتر تێناپه‌ریت.
·ئایه‌ ده‌زانى تیشكى خۆر به‌ ماوه‌ى 8خوله‌ك ده‌گاته‌ سه‌ر زه‌وى؟
·ئایه‌ ده‌زانى تونس یه‌كه‌م ده‌وله‌ته‌ له‌ به‌رهه‌م هینانى زه‌یتون؟
·ئایه‌ ده‌زانى یه‌كه‌م كه‌س كه‌ وێنه‌ى له‌ سه‌ر دراو كێشا ئه‌سكه‌نده‌رى مه‌قدۆنى بوو.
·ئایه‌ ده‌زانى ناپلیۆن پۆناپه‌رت كاته‌ بێكاره‌كانى له‌ شىكردنه‌وه‌ى (الالغان )به‌سرده‌برد.
·ئایه‌ ده‌زانى ئه‌و رێگه‌یه‌‌ى كه‌وا خوێن له ‌له‌شى مرۆڤدا هه‌موو رۆژێك ده‌ى برێت 168ملیۆن میله‌.
·ئایه‌ ده‌زانى ئه‌و نافوره‌ى كه‌ له‌ سه‌ر جومگه‌ى سه‌رى نه‌هه‌گه‌وه‌ ده‌ره‌چێ به‌رزیه‌كه‌ى ده‌گاته‌ 9 مه‌تر.
·ئایه‌ ده‌زانى نه‌ هه‌نگى شین گه‌وره‌ترین گیانداره‌ له‌سه‌ر زه‌وى؟
مةكؤي خازر